حتما برای شما هم پیش آمده که روی بسته های مواد شیمیایی را نگاه کنید و برچسب هایی که حاوی اطلاعات هشدار دهنده هستند را ببینید. این برچسب ها حاوی یکسری علائم هشدار دهنده هستند که در زبان انگلیسی به آن ها Hazard pictogram گفته می شود و حاوی علائم و رنگ هایی است که نشان از خطر و  هشدار در خصوص یک ماده ی شیمیایی یا یک ترکیب خاص برروی بدن انسان یا محیط زیست او دارد. 
علائم هشدار دهنده بخشی از سیستم جهانی طبقه بندی و لیبل گذاری مواد شیمیایی یعنی (GHS (Globally Harmonized System هستند. بصورت کلی دو مجموعه از علائم در GHS وجود دارد که در ادامه ی این مقاله ی کیمیا تجهیزیاران به بررسی آن ها می پردازیم...با ما باشید...

علائم هشدار دهنده ی مواد شیمیایی

همان طور که در بالا توضیح داده شد، مجموعه علائم GHS را می توان به دو گروه تقسیم بندی کرد: 
1- علائمی که مخصوص لیبل گذاری و برچسب زدن برروی ظروف هستند و حاوی هشدارهایی جهت آگاهی از خطرهای احتمالی این نوع مواد شیمیایی در محیط کار هستند.
2- علائمی که در زمان حمل کالاهای خطرناک مورد استفاده قرار می گیرند. 
توجه: 
بسته به موقعیت و کاربرد مورد نظر از یکی از این دسته برچسب ها برروی مواد شیمیایی استفاده می شود و از دو برچسب متعلق به دو گروه مختلف هم زمان استفاده نمی شود.
هردو این مجموعه ها برای هشدار خطرهای یکسان از علائم یکسانی استفاده می کنند. 
علائم دسته ی دوم (علائم مخصوص حمل کالاهای خطرناک) حاوی رنگ های متنوع تری هستند و عموما اطلاعات بیشتری هم در آن ها درج می شود، به عنوان مثال در این نوع علائم ممکن است شماره ی زیر مجموعه هم ذکر بشود. 
این سیستم دسته بندی و لیبل گذاری مواد شیمیایی در اروپا با عنوان CLP هم شناخته شده است. 
رعایت قوانین ارائه شده در GHS/CLP توسط تمامی کشورها و شرکت های سازنده ی مواد شیمیایی ضروری است. 
این قوانین به تولید کنندگان، وارد کنندگان و مصرف کنندگان این امکان را می دهد تا قبل از عرضه ی یک ماده ی شیمیایی خطرناک به بازار آن ماده را بدرستی طبقه بندی کنند، برچسب های درستی را برروی آن ها استفاده کنند و در نهایت بدرستی آن ها را بسته بندی و به بازار عرضه کنند. 
از سال 2015 تاکنون GHS/CLP تنها قانونی است که در خصوص طبقه بندی و لیبل گذاری مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. 

شاید برای شما جالب باشد: مواد شیمیایی چیست؟ 

معرفی علائم هشدار دهنده 

در زیر اطلاعاتی در خصوص علائم هشدار دهنده ی مواد شیمیایی به تفکیک آورده شده است.  

نام گذاری نمادها
نام گذاری علائم و نمادهای هشدار دهنده ی مواد شیمیایی بصورت زیر است: 

 توضیحات مربوط به هریک از نمادهای هشداردهنده ی مواد شیمیایی

در زیر هریک از علائم هشدار دهنده ی مواد شیمیایی و کاربرد آن ها توضیح داده شده است: 

1. GHS01 (Danger, Unstable, Explosive)
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است: 
•    مواد منفجره ی ناپایدار 
•    مواد منفجره، تقسیمات 1.1، 1.2، 1.3، 1.4، 1.5، 1.6
•    خطر انفجار جمعی 
•    مواد و ترکیبات خود واکنش پذیر از نوع A و B
•    پراکسیدهای آلی از نوع A و B
•    خطر انفجار شدید 
•    آتش سوزی یا انفجار توده در آتش 

2. GHS02 (Danger or Warning, Flammable)
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    گازهای قابل اشتعال دسته ی 1
•    آئروسل های قابل اشتعال، دسته های 1 و 2
•    مایعات قابل اشتعال، دسته های 1 ، 2 ، 3 و 4
•    مواد جامد قابل اشتعال، دسته های 1 و 2
•    مواد و مخلوط های خود واکنش پذیر، از نوع B ، C ، D ، E  و F
•    مایعات پیروفوریک، دسته 1
•    مواد جامد پیروفوریک، دسته 1
•    مواد جامد قابل احتراق، دسته 3
•    مایعات قابل احتراق، دسته 3
•    مواد و ترکیبات خود گرماده، دسته های 1 و 2
•    مواد و ترکیباتی که در تماس با آب گازهای قابل اشتعال منتشر می کنند، دسته های 1 ، 2 و 3
•    پراکسیدهای آلی، از نوع B ، C ، D ، E ، F

3. GHS03 (Danger or Warning, Oxidising)
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    گازهای اکسید کننده، دسته 1
•    مایعات اکسید کننده، دسته های 1، 2 و 3
•    جامدات اکسید کننده، دسته 1، 2 و 3
•    به عنوان اکسید کننده ممکن است باعث آتش سوزی، انفجار و یا تشدید آتش شود. 

4. GHS04 (Warning, Compressed gas)
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    گازهای فشرده شده  
•    گازهای مایع شده 
•    گازهای مایع شده ی یخ زده
•    گازهای محلول
•    حاوی گاز تحت فشار است و در صورت گرم شدن و افزایش درجه ی حرارت ممکن است منفجر شود. 
•    حاوی گاز یخچالدار است و ممکن است باعث سوختگی و آسیب شود. 

5. GHS05 (Danger or Warning, Corrosive) 
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    خورنده ی فلزات، دسته ی 1
•    ممکن است منجر به سوختگی شدید پوست شود 
•    ممکن است باعث آسیب رسیدن به چشم شود 

بیشتر بدانید: 
علامت Danger برای خطرات شدید و علامت Warning برای خطرات خفیف تر استفاده می شود. 

6. GHS06 (Danger, Acute toxicity) 
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    سمی بودن شدید ماده (امکان انتقال از طریق پوست، تنفس و دهان) دسته های 1، 2 و 3 
•    امکان کشتن در صورت بلعیدن 
•    امکان کشتن در صورت تنفس
•    امکان کشتن در صورت لمس کردن 
•    امکان مسمومیت شدید در صورت بلعیدن 
•    امکان مسومیت شدید در صورت لمس کردن 
•    امکان مسمومیت شدید در صورت تنفس 

7. GHS07 (Warning, Lower systemic health hazards) 
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    سمی بودن شدید ماده (امکان انتقال از طریق پوست، تنفس و دهان) دسته های 1، 2 و 3
•    سوزش پوست، دسته 2 و 3
•    سوزش چشم، دسته 2A
•    حساسیت پوستی، دسته 1
•    تحریک دستگاه تنفسی
•    تاثیرات مخدری 
•    ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود 

8. GHS08 (Danger or Warning, Systemic health hazard) 
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    امکان کشتن در صورت بلعیدن 
•    امکان آسیب زدن به اندام ها 
•    امکان آسیب رساندن به جنین متولد نشده 
•    امکان ایجاد اختلال در باروری 
•    امکان ایجاد نقص ژنتیکی 
•    امکان ابتلا به سرطان 
•    امکان بروز مشکلات تنفسی نظیر آسم و حساسیت های تنفسی 

9. GHS09 (Danger or Warning, Systemic health hazard) 
این نماد نشان دهنده ی اطلاعات زیر است:
•    امکان ایجاد خطرات و مشکلات حاد برای محیط زیست آبزیان ، دسته 1
•    امکان ایجاد مخاطرات شدید به محیط زیست آبزیان ، دسته های 1، 2
•    امکان سمی کردن محیط، دسته های 1، 2

شرکت کیمیا تجهیزیاران وارد کننده ی انواع دستگاه های آزمایشگاهی، تجهیزات آزمایشگاهی و مواد شیمیایی می باشد. 

سخن آخر 
شما می توانید جهت مشاوره و خرید انواع مواد شیمیایی با کارشناسان ما و از طریق بخش تماس با ما در ارتباط باشید. 
همچنین می توانید  نظرات و پیشنهادات خودتان را از همین طریق برای ما ارسال کنید.

سایر مقالات

معرفی تجهیزات آنالیتیکال آزمایشگاهی 

دستگاه اسپکتروفتومتر چیست؟

دستگاه اندازه گیری BOD یا BOD متر چیست؟

اینفوگرافیک معرفی پارامتر BOD و دستگاه اندازه گیری BOD

هدایت سنج یا کنداکتیویته متر چیست؟

دستگاه PH متر چیست؟